موسیقی سنتی ایرانی ریشه در تاریخ و فرهنگ غنی ایران دارد و از دوران باستان شکل گرفته است. این موسیقی تحت تأثیر تمدن‌های مختلف و تبادلات فرهنگی با کشورهای همسایه مانند هند، ترکیه و عراق قرار داشته است. در طول تاریخ، موسیقی سنتی ایران از دوران باستان تا به امروز، تکامل یافته و به شکل کنونی خود رسیده است.
تاریخچه مختصر:
دوران باستان:
موسیقی در ایران از دوران باستان وجود داشته و در مراسم مذهبی، جشن‌ها و زندگی روزمره مردم نقش داشته است.
دوران هخامنشیان:
شواهدی از استفاده گسترده از سازها و آلات موسیقی در این دوره وجود دارد.
دوران ساسانیان:
موسیقی در این دوره به اوج خود رسید و جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و تمدن ایرانی داشت.
دوران اسلامی:
پس از ورود اسلام به ایران، موسیقی تحت تأثیر فرهنگ اسلامی قرار گرفت و در عین حال، بسیاری از اصول و مبانی موسیقی ایرانی حفظ شد.
دوران معاصر:
در دوران قاجار و پهلوی، تلاش‌هایی برای احیای موسیقی سنتی و آموزش آن صورت گرفت و هنرستان‌هایی برای آموزش موسیقی ایجاد شد.
تاثیرات:
تاثیر متقابل با سایر فرهنگ‌ها:
موسیقی ایرانی از فرهنگ‌های مختلفی مانند هند، ترکیه و کشورهای عربی تأثیر پذیرفته و خود نیز بر آنها تأثیر گذاشته است.
تاثیر بر عرفان:
تصوف و عرفان نیز بر شعر غنایی و سبک‌های موسیقی ایرانی تأثیر گذاشته‌اند.
مراحل تکامل:
ردیف موسیقی ایرانی:
معرفی ردیف در دوران قاجار، گامی مهم در حفظ و ترویج موسیقی سنتی ایرانی بود.
تاثیر موسیقی غربی:
در دوران پهلوی، موسیقی غربی نیز به ایران راه یافت و با موسیقی سنتی تلفیق شد.
ویژگی‌ها:
مقام‌ها، نغمات و آوازها:
موسیقی سنتی ایرانی شامل دستگاه‌ها، نغمات و آوازهایی است که از دیرباز در بین مردم ایران رایج بوده است.
سازها:
سازهای متنوعی مانند تار، سه‌تار، بربط، سنتور، قانون، کمانچه، نی، قیچک، رباب، تنبک، دف، دایره و دایره‌زنگی در موسیقی سنتی ایرانی استفاده می‌شوند.
عرفانی:
موسیقی سنتی ایرانی به دلیل ماهیت عرفانی و تأملی خود، از سایر سبک‌های موسیقی متمایز می‌شود.
